Give me Moore: ASML en Besi

Waar een klein land groot in kan zijn. Chipmachinebouwer ASML is een parel in de kroon van de Nederlandse electronica-industrie. Het bedrijf, waarvan de kern is gevestigd in het Brabantse Veldhoven, profiteert volop van de nog steeds groeiende behoefte om méér te kunnen halen uit de micrometers oppervlakte van halfgeleiders (semiconductors). Bedrijven als ASML zorgen er voor dat de Wet van Moore nog steeds opgaat. Hoe anders is de situatie bij Besi... 

Producenten als Intel en AMD zijn in toenemende mate afhankelijk van de internationale mix aan ingenieurs die voor ASML de 'state of the art' op het gebied van machinebouw mogelijk maken. Het bedrijf neemt een dominante positie in, met name als het gaat om de meest innovatieve en geavanceerde machines. De concurrentie uit Japan heeft voorlopig het nakijken. Het bedrijf boekte in het derde kwartaal een winst van € 168 miljoen, ofwel bijna 18% van de omzet.

Besi is ook actief in de semiconductorindustrie. Besi maakte vandaag bekend dat het in het derde kwartaal opnieuw verlies leidt. Het bedrijf heeft te kampen met de lage dollarkoers en verslechterde marktomstandigheden. Besi is ook actief in de semiconductorindustrie, maar concentreert zich op de zogenaamde backend processen.

Simpel gezegd maakt ASML machines om "wafers" (ofwel plakken) met halfgeleiders te produceren. Dit is de frontend kant van de halfgeleiderindustrie. De machines van Besi zorgen er vervolgens voor dat deze wafers vervolgens in individuele chips worden gezaagd, van pootje voorzien ("trimming") en verpakt ("molding").  In de backend is de concurrentie feller en Besi heeft in tegenstelling tot ASML niet een enorme technologische voorsprong.

Het zou interessant zijn om eens een vergelijkende studie te maken van ASML en Besi. Zijn de verschillen in marktpositie en winstgevendheid alleen te verklaren vanuit de aard van de specifieke subsector waarin zij zich bevinden? Of zijn er ook interne factoren in het spel? Hoe gaan de bedrijven bijvoorbeeld om met personeelsbeleid? Ze hebben immers beide te kampen met een krimpend aanbod aan verse wis- en natuurkundigen die jaarlijks afstuderen van de Nederlandse universiteiten. Zijn er lezers van Innovatief Organiseren die hier meer van weten?

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Niels van der Stappen
Wat mij een verschil lijkt is de lagere complexiteit van de processen van BESI. Zagen, plaatsen en verpakken vindt plaats op een schaal, die in plaats van nanometers eerder over millimeters gaat. Daar hoort minder exclusieve apparatuur bij.
Je hebt hier dus vanzelf meer aanbieders, etc.

Ik ben benieuwd of daar nog meer over te zeggen valt!
Robert Romijn
In het artikel wordt een derde belangrijke speler in Nederland vergeten; ASM in Almere. De reactie van Niels zou op gelijke wijze van kracht moeten zijn op ASM maar dit bedrijf rendeert uitstekend. Naar mijn mening ligt het succes van deze drie bedrijven in de inovatiekracht. ASML en ASM zijn steeds op zoek naar de top van de markt. Wellicht dat dit beleid bij Besi in mindere mate aanwezig is.
Edwin Lambregts
Met de reactie van Robert vervalt volgens mij het belangrijkste argument van Niels. Klopt?
Robert, jij hebt het vervolgens over innovatiekracht. Ik denk dat Besi ook wel graag in de top van de markt wil zitten, omdat de prijzen hier hoger zijn en je het nadeel van hoge lonen kunt compenseren met technologische voorsprong. Het beleid van Besi zal hier ook op gericht zijn. Toch is ASM veel minder succesvol dan ASM. Welke interne factoren zijn bepalend voor innovatiekracht, en hoe scoren ASM, ASML en Besi hier op?
Thieu Berkers
Ik was jaren als 'technologisch aanjager' werkzaam bij ASM-Fico, de voorloper van Besi en ik weet dan ook als geen ander dat het grote ego van de CEO van Besi een verdere technologische innovatie binnen het bedrijf al jaren in de weg staat. Besi mist een 'technologische aanjager' binnen de directie van het bedrijf omdat het grote ego van de CEO die zelf een sales achtergrond heeft dit niet toelaat. Daar tegenover kent ASML wel zo'n persoon binnen haar directie waardoor ASML gewoon doorgaat met innoveren waar Besi al jaren technologisch stilstaat.
Thieu Berkers
Thieu Berkers
De CEO van Besi copieert nu al 15 jaar het succes van anderen maar loopt daar nu toch in vast zoals uit het koersverloop van het Besi fonds blijkt. De Chinezen en Japanners staan ook bekend om hun copieerdrift maar zij weten ook dat je niet eindeloos kunt doorgaan met het copieren van andermans succes maar dat je op een gegeven moment zelf ook zult moeten innoveren. Voor Besi is het allemaal waarschijnlijk te laat. Alleen in afgeslankte vorm zal het bedrijf waarschijnlijk nog kunnen voortbestaan.
Thieu Berkers
Ik wil nog even een misverstand wegnemen. ASML is een spin-off van Philips maar Besi is voortgekomen uit Fico en dat bedrijf werd in 1957 als fijn-mechnisch bedrijfje door de gebroeders Fierkens in een schuur in Herwen (Gld) opgestart. Richard Fierkens wist in de jaren 80 met zijn bedrijf een plaats te veroveren in de halfgeleider industrie met de productie van molding en trim- en form machine's. Toen de huidige CEO van Besi door ASMI in Herwen werd gedropt kon de pionier Fierkens zijn biezen pakken zodat de huidige CEO zijn plaats kon innemen om deze na ruim 15 jaar nog steeds in te nemen.
Edwin Lambregts
Thieu, bedankt voor je correctie m.b.t. de oorsprong van Besi. Het Fico-verhaal kende ik al wel, maar ik dacht dat dit bedrijf ook ooit uit Philips voortkwam. Blijkbaar niet dus!

Edwin
Thieu Berkers
Ik denk dat ASMI niet direct interesse zal tonen maar toch zou het geen slecht idee zijn als ASMI Besi weer terug zou nemen. Begin jaren 90 heeft Arthur Delprado van ASMI Fico wat later Besi werd afgestoten maar nu het zo slecht gaat met Besi zou het voor de Nederlandse halfgeleider industrie geen slecht idee zijn om Besi weer terug te nemen om orde op zaken te stellen. Het meest voor de hand liggend zou zijn om daarna Besi en ASM-PT samen te voegen omdat beide bedrijven in dezelfde markt met dezelfde producten actief zijn.
Give me Moore: ASML en Besi | innovatielog.nl
[...] Waar een klein land groot in kan zijn. Chipmachinebouwer ASML is een parel in de kroon van de Nederlandse electronica-industrie. Het bedrijf, waarvan de kern is gevestigd in het Brabantse Veldhoven, profiteert volop van de nog steeds groeiende behoefte om méér te kunnen halen uit de micrometers oppervlakte van halfgeleiders (semiconductors). Bedrijven als ASML zorgen er voor dat de Wet van Moore nog steeds opgaat. Hoe anders is de situatie bij Besi…  (more…) [...]
Thieu Berkers
Naar aanleiding van de AVA bij BESI op 3 april 2008 heeft de historicus J. Swaen weer een nieuwe column aan dit bedrijf en haar CEO gewijdt:
<a href="http://www.blikopdewereld.nl/columns/blickmans_besi-expres%20volledig%20ontspoort.htm" rel="nofollow">http://www.blikopdewereld.nl/columns/blickmans_besi-expres%20volledig%20ontspoort.htm</a>
Thieu Berkers
Afgelopen zaterdag (5 april 2008) stond er een bijzonder interessant artikel in het Eindhovens Dagblad met als kop &quot;De echte topman van ASML&quot;. In dit artikel werd Martin van den Brink geportreteerd als de echte topman van het succesvolle ASML. Hiermee is meteen verklaard waarom het bij BESI al jaren bergafwaarts gaat en dat bij ASML de bomen nog altijd tot in de hemel groeien. BESI ontbeert een persoon als van den Brink die er voor zorgt dat het bedrijf technologisch gezien voorop blijft lopen op de concurrentie.
Thieu Berkers
Dit zelfde artikel stond ook dinsdag 8 april 2008 in het Brabants Dagblad wel met een wat andere kop er boven:<a href="http://www.brabantsdagblad.nl/algemeen/economie/2943286/Martin-van-den-Brink-brein-achter-het-succes-van-ASML.ece" rel="nofollow"> http://www.brabantsdagblad.nl/algemeen/economie/2943286/Martin-van-den-Brink-brein-achter-het-succes-van-ASML.ece</a>
Niels van der Stappen
Wellicht nog een aardige aanvulling op het verschil tussen nano- en micro-technologie. Op de bijeenkomst van het netwerk van experts &quot;The House of Technology&quot; vertelde Jan van Eijk (TU Delft) deze week, dat b.v. het nivo van het mechatronica-onderzoek in Nederland algemeen veel beter is voor het nanometergebied dan het daarboven gelegen gebied.
Han van Bakel
Ik zou niet zo trots zijn op een bedrijf dat in 15 jaar tijd qua volume in mensen verTIENvoudigt maar qua machine-volume niet verTIENvoudigt. Er lijkt mij sprake van een dermate hoeveelheid disfunctioneren dat het tijd wordt voor een shake-out van overtollig staf-personeel en/of personeel dat in de salarisstroken staat maar straal in frequente afwezigheid of slapen/knippen/sexen/hobbi&euml;n-tijdens-werk.

De varkens-cyclus is er eentje die AMSL ook nog niet echt lijkt te doorgronden. De cyclus is als volgt: Je draait goed, je neemt extra personeel aan om een nieuwe machine te ontwikkelen, je neemt teveel en onduidelijk aan en maakt nieuwe sub-groepen in afdelingen aan. De lijnen&nbsp;worden teveel, te lang en mensen kunnen zich met hun individuele&nbsp;belangen verschuilen in de kolos. Dit doe&nbsp;je&nbsp;2-3 jaar en dan volgt de van buitenaf opgelegde re-org (waarom niet zelf ?: Eerst moet ASML blijkbaar klagende signalen van de markt krijgen dat het belachelijk duur wordt...).

Als klapper van de foute cyclus: Je gooit het verkeerde personeel&nbsp;eruit:&nbsp;Vooral het operationele niveau waarin diverse&nbsp;onzichtbare experts zitten die zich kapot aan het lopen zijn tegen de individuele belangen van stiekemerds in de kolos en tegen submanagers, manager, staf-pipo&#039;s en&nbsp;visieloze-visionairs en en Philips-bulkje-stijl met &quot;het zal mijn tijd duren&quot;...&nbsp;

Maar ik wacht graag op de komende shake-out. Ik trek dan wel 300 man bij ASML weg en zet ASML-2 op. Contract met geheimhouding ?! Doet er niet toe. De 300 man zitten in een&nbsp;BV die naaicursussen geeft en stiekem oncontroleerbaar geven ze al hun kennis en expertise door aan andere 300 nono&#039;s die als klonen functioneren. De truuk is eerder uitgehaald. Juristen konden&nbsp;niet aantonen dat er momenten waren dat er expertise over werd gedragen en buiten terecht kwam. Je moet dan namelijk als geheime dienst gaan opereren. En ik weet hoe die incompetent werken.

ASML is niet inovatief maar gewoon een brei-clubje&nbsp;van 6000 man dat voortborduurt op een simpel&nbsp;technisch gegeven. Ik zie&nbsp;AMSL geen&nbsp;ge&iuml;oniseerde&nbsp;pico-buisjes&nbsp;van moleculen-rijen&nbsp;maken. Want&nbsp;DAN zou ASML in mijn ogen een inovatief bedrijf zijn. Danwel is zij voor mij inovatief door het huidige werk met&nbsp;2500 man minder te doen.
Ik voorspel een reorg binnen nu en 1 jaar.
Ex-ASML en Ex-Fico
"Ik voorspel een reorg binnen nu en 1 jaar."


Daar heb je dan gelijk in gekregen :)


Ik heb bij beide bedrijven gewerkt. Eerst van '98 bij ASML, daarna van '06-'08 bij Fico. ASML was toen ik begon een leuke club waar goed gewerkt werd maar begon al snel te groot te worden met alle bijbehorende gevolgen. Bureaucratie, hele dure mensen die er al te lang zaten en niet weggestuurd konden worden en tijdens een opruiming die ik heb meegemaakt heb ik er veel goede uit zien gaan en dus de rotte appels bleven lekker hun zakken vullen. Dus in mijn ogen ging het toch enigzins achteruit ten opzichte van toen ik er begon.


Daarna kwam Fico singulation. Erg klein bedrijf wat onder Besi hangt. Heeft een machientje gemaakt wat best leuk werkte, maar is nooit uitontwikkeld. Werden in het begin verkocht met gratis service engineer erbij wat goede business was. In de tussentijd zijn ze gefuseerd met Fico Duiven waardoor alle kennis is weggelopen en het als zorgekindje nog steeds zit. Wanhopig word er nu iets nieuws gemaakt maar aangezien er te veel ego's bovenin zitten die botsen en onderin te weinig kennis en innovatie zit zie ik het somber in voor deze club...


Ik ben dus ook blij dat ik uit deze branche ben gestapt ;)
Thieu Berkers
Naar mijn  idee is het narcisme van Blickman (CEO Besi sinds 1995 en commercieel directeur van Fico van 1991-1995) het grootste probleem voor Besi en kwakkelt het bedrijf daardoor al jaren. Naar mijn idee voldoet Blickman aan de volgende narcistische eigenschappen en lukt het daarom niemand om hem weg te sturen:
1. Overdrijft eigen prestaties en talenten, vindt zichzelf geweldig (übermenschneigingen)
2. Verwacht dat anderen hem op een voetstuk plaatsen
3. Fantaseert over succes, macht, schoonheid en roem
4. Vindt zichzelf speciaal en uniek en denkt alleen begrepen te worden door gelijksoortige mensen of mensen met een hoge status
5. Eist buitensporige bewondering
6. Eist een voorkeursbehandeling, speciale voorrechten, gebruikt anderen voor zijn doel
7. Gebrek aan empathie, houdt geen rekening met anderen, respectloos
8. Afgunstig en jaloers, denkt dat anderen dat ook op hem zijn
9. Gedraagt zich arrogant en hooghartig