Jaap Jongejan over innovatie

 Jaap Jongejan is voorzitter van de CNV BedrijvenBond en bestuurslid van het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie. Een kort interview.  

Innovatief organiseren is kijken naar innovatie vanuit samenwerking, wat vindt/denkt/voelt u bij dat perspectief? 

De oorsprong van een organisatie/companie ligt in het woord samen: samen werken en samen op zoek zijn naar verbetering en nieuwe uitdagingen. 

Wat kost innovatief organiseren en wat levert het op? 
Innovatief organiseren kost niets. Het is een investering die als het goed is later het een en ander oplevert. Er is al een behoorlijk aantal innovatieve werkgevers die er ook zo over denkt, en dat aantal neemt toe. 

Er breekt een grote sociaal/economische nationale crisis uit (details onbelangrijk), een dag later bent u minister van innovatie en geeft u met speciale bevoegdheden aanwijzingen aan de ministeries EZ, BZK en Onderwijs. Gezien de crisis dient u onmiddellijk een korte lijst met prioriteiten op te hoesten. Wat staat daarin?

In de eerste plaats zou ik niet vervallen in de Pavlov-reflex van snijden en kosten besparen. Ik vind dat innovatie bij mensen begint, en dat er in ieder geval geïnvesteerd moet worden in mensen.

Ik zou EZ een coördinerende taak geven, ook ten opzichte van onderwijs. Verder lijkt het me niet handig dat ik zelf een lijstje met prioriteiten maak. Ik zorg er liever voor dat betrokkenen zelf lijstjes maken en de uitvoering daarvan coördineren, en dat ze zelf op iedere plek verbeterpunten organiseren.  

Afkomstig van de econoom Joseph A. Schumpeter (1883-1950) is het begrip creative destruction. Volgens hem ligt de innoverende kracht van het kapitalisme in het door de ondernemer afbreken van oude systemen en het inslaan van nieuwe wegen. Volgens Schumpeter moeten oude of verouderde systemen en werkwijzen worden afgebroken om plaats te maken voor vernieuwing. Alleen op die manier kan een onderneming overleven in het kapitalisme. Hoe gaan we verstandig om met deze harde kant van innovatie? 

Het heeft geen zin om te blijven vasthouden aan oude technieken en manieren van werken. Neem bijvoorbeeld de steunkousenmachine. Als ouderen daardoor meer zelfredzaam worden, moeten we zo´n apparaat gaan gebruiken.

Ik zie creative destruction niet als bedreiging. Dan moeten we echter wel werken aan “van werk naar werk”, maar dat hoort ook bij sociale innovatie. 

Wat is de cruciale vraag rond innovatief organiseren die we vergeten zijn te stellen, en hoe zou u die beantwoorden? 

Dat is: wat is belangrijker bij innovatie, technologie, procesaspecten of sociale factoren? Mijn antwoord daarop is dat de sociale kant van innovatie de belangrijkste is, omdat het - hoe je het ook wendt of keert -altijd vanuit mensen komt.