Dik Bijl: Aan de slag met Het Nieuwe Werken (recensie)

Het onlangs verschenen boek van Dik Bijl biedt, net als zijn voorganger in 2007, een goede introductie in Het Nieuwe Werken. Het is een prettig leesbaar reisverslag van een concept dat nog in de adolescentenfase zit. In twaalf hoofdstukken neemt Dik Bijl de lezer mee langs de essentie van Het Nieuwe Werken, de ervaringen in de praktijk en een (aanzet tot) een veranderaanpak. Het eerste boek van Bijl kreeg van mij een positief kritische recensie op deze site. Hoe is deze update mij bevallen?  

Het Nieuwe Werken

Dik Bijl’s boek uit 2007 kreeg de titel “Het Nieuwe Werken” en verscheen in een reeks van de ICT bibliotheek. Ik denk dat Bijl zich toen nog niet kon indenken wat voor een grote vlucht het thema zou nemen. Waren er destijds nog slechts een handvol organisaties met het HNW-werkconcept bezig, inmiddels is hun aantal uitgegroeid tot enkele tientallen. Vele tientallen meer denken er serieus over na. De opvolger (eigenlijk meer een update) is dus goed getimed.

Over zijn eerste boek schreef ik in april van dit jaar een recensie op www.innovatieforganiseren.nl, waarin ik het boek prees om de beschrijving van de historische context, de praktische en inspirerende toonzetting en bovenal de prettige leesbaarheid. Wat er nog ontbrak was een goede veranderaanpak en een gedegen onderbouwing van de grote beloften die aan Het Nieuwe Werken kleven. Met name de uitwerking van het begrip productiviteit liet te wensen over. Verder vond ik dat Bijl te weinig onderscheid maakt tussen kenniswerkers en kennisverwerkers.

Minder theorie, meer praktijk

Uit zijn nieuwste boek “Aan de Slag met Het Nieuwe Werken” blijkt dat het concept al een paar stappen verder is op het pad naar volwassenheid.  Het theoriegedeelte is ingekort om ruimte te maken voor de praktijk. De optimistische toon is gebleven. Dik Bijl geeft ook ruiterlijk toe dat hij een positief boek wilde maken. Hij noemt zich niet voor niets een ambassadeur van Het Nieuwe Werken.

Helaas blijft ook in dit boek de bewijsvoering nogal anekdotisch. Maar lezers die nog vrij nieuw zijn in het gedachtegoed van Het Nieuwe Werken en soortgelijke werkconcepten zullen zich daar niet aan storen. De casebeschrijvingen van Rabobank, Interpolis, UVIT, SNS REAAL en Microsoft bieden de concreetheid waar beslissers op zitten te wachten. De actieve schrijfstijl van Dik Bijl leest makkelijk weg en inspireert. In het geval van de sceptische lezer overtuigt Bijl niet op alle punten. Zo blijft de ‘business case’  van HNW de achilleshiel van het HNW-concept en daarmee ook van dit boek. Het Nieuwe Werken grijpt eenvoudigweg op zó veel aspecten van de bedrijfsvoering in dat oorzaak en gevolg relaties buitengewoon complex worden.  Waarschijnlijk wil het daarom met het definiëren en aantonen van productiviteit ook nog niet zo vlotten. Dat is misschien een mooi onderwerp voor een volgend boek.

Ook de stap van de klassieke ‘command & control’ gestuurde organisatie naar een besturing die volledig gebaseerd is op vertrouwen en het delegeren van verantwoordelijkheden is een stap die nogal snel wordt genomen. Dit veronderstelt nogal wat. Bijvoorbeeld over de vakvolwassenheid van werknemers en het reflectievermogen van het management. Het belangrijkste coördinatiemechanisme in wereld van Het Nieuwe Werken wordt de SMART resultaatafspraak tussen de individuele medewerker en zijn leidinggevende, terwijl de kwaliteit van veel werk tegenwoordig afhangt van teamprestaties. Kortom: vanuit de studeerkamer is het allemaal mooi bedacht, maar ga het in de praktijk maar eens doen!

Een pluspunt is dat de ICT-component in “Aan de Slag” beter in balans is gebracht met de kantoorinrichting en de organisatorisch/mentale aspecten.  De constatering dat het aanpakken van de organisatie vaak de vergeten factor is bij bedrijven die Het Nieuwe Werken invoeren leverde bij mij een paar dikke uitroeptekens in de kantlijn op. Dit blijft in de praktijk inderdaad een belangrijk aandachtspunt.

Veranderaanpak

In het eerste boek van Dik Bijl uit 2007 ontbrak het nagenoeg aan een beschrijving van een geschikte veranderaanpak. Inmiddels is er genoeg ervaring opgedaan om een aantal best practices te benoemen. Dat doet Bijl dan ook. De beschreven aanpak zet de lezer op het juiste spoor, maar is nog wat algemeen. Bovendien duurt de verandering bij Dik Bijl wel erg lang. Ik vrees men in bestuurskamers vaak meer haast heeft. Bijl wijst er overigens geheel terecht op dat iedere veranderaanpak toegesneden moet zijn op het type bedrijf en de besturingscultuur. Zo is het precies!

Ook bij Bijl blijft er een duidelijk onderscheid bestaan tussen de fysieke, virtuele en organisatie/mentale stroom. Deze driedeling is ooit door Erik Veldhoen bedacht en wordt sindsdien in bijna elke implementatie gehanteerd. Dit lijkt logisch omdat deze stromen aansluiten bij de afdelingen Facility Management, ICT en HRM. Wat vaak vergeten wordt is dat deze afdelingen binnen grote bedrijven soms gescheiden werelden zijn. Er ontstaat dan spraakverwarring omdat men elkaars taal niet spreekt. Dit vormt een afbreukrisico voor de holistische aanpak die Bijl bepleit. Ik zou dus streven naar multidisciplinaire projectteams en een minder starre opsplitsing van de programmaorganisatie naar de drie stromen.  

Conclusie

Het nieuwe boek van Dik Bijl is een welkome update van zijn eerdere boek over Het Nieuwe Werken. Voor managers die zich op het onderwerp willen oriënteren biedt het een goede introductie, zeker gezien de uitgebreide casebeschrijvingen die in het boek zijn opgenomen. Voor lezers met meer ervaring en achtergrondkennis had de onderbouwing nog wel een graadje dieper gemogen.

“Aan de slag met Het Nieuwe Werken”  van Dik Bijl is in digitale vorm  volledig gratis te downloaden van www.aandeslagmethnw.nl.  Op deze site is het boek ook in gedrukte vorm te bestellen.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Ben Verleg
Inderdaad een mooie eerste stap met veel kansen voor verdieping. Veel organisaties moeten nog beginnen met Het Nieuwe Werken, dus is een eerste toegankelijke introductie erg welkom. Dat lijkt me ook de doelgroep te zijn die Dik Bijl wil bedienen. Het thema 'vertrouwen' stijgt met stip op de agenda. Dat is een goede zaak. De suggestie om met multi-disciplinaire teams te werken is wat mij betreft helemaal in lijn met de voorgestelde benadering.
uberVU - social comments
<strong>Social comments and analytics for this post...</strong>

This post was mentioned on Twitter by werken20: Dik Bijl: Aan de slag met Het Nieuwe Werken (recensie): Het onlangs verschenen boek van Dik Bijl biedt, net als.. http://bit.ly/2xf9Pk...
Edwin Lambregts
@Ben,
Multidisciplinaire teams passen ook goed in de filosofie van Het Nieuwe Werken. Ook mensen vanuit de lijnorganisatie in de projectteams kunnen hieraan deelnemen.
Edwin
Martine Verweij
Pro-lid
Ik ben oprecht heel erg benieuwd in hoeverre 'het nieuwe werken' en de aanpak die Dik Bijl beschrijft afwijkt van 'Leidinggeven aan Professionals: niet doen' en Mathieu Weggeman's gedachtegoed in het algemeen. What's new zou ik bijna willen zeggen. Sturen op vertrouwen versus vak professionaliteit. Dit is een van de kernboodschappen van Mathieu.  De holistische aanpak die je beschrijft in je recensie (ik moet het boek idd ook lezen) onderschrijf ik ten zeerste en maakt het ook heel erg complex. Wij werken er als kantoor hard aan om productiviteit verbeteringen echt hard te maken (o.a. onderzoek). We doen dit alleen niet onder de noemer 'het nieuwe werken', maar onder de titel 'duurzame innovatie'. Hierin speelt sociale innovatie een zeer belangrijke rol. Ik ben persoonlijk benieuwd of er ook andere partijen bezig zijn met het hard maken van dit soort 'zachte' onderwerpen?
wilfred bastiani
Een mooi en grote samenvoeging over het nieuwe werken. En toch bemerk ik - net als in eerdere discussies op LinkedIn - dat het type werknemer wordt gegeneraliseerd. In het boek kom ik verscheidene malen het woord "Kenniswerker" tegen, daar waar ik zelf persoonlijk veelvuldig informatiecreateur of -verwerker lees. Daarom is het in mijn optiek ook zo "makkelijk" in deze branches de grote/grootste winst te behalen voor HNW. Al deze informatiestromen/vormen vragen - gezien het tijdsbeeld - een andere aanpak. In hoeverre komen hier de aspecten bezieling, inspiratie, betrokkenheid, zijnde de werkelijke sociale innovatie goed tot hun recht ? Want dat er sprake is van een "sociale verschuiving", is duidelijk. Nu is het nog van belang dat middels een "machtsverschuiving" binnen de organisatie de vorm van een coöperatie of soort van sociocratie zich presenteert, waarmee HNW op alle fronten sociaal-innovatief genoemd kan worden.
Alexander Ket
Als (nu nog) neutrale toeschouwer tav HNW lees ik met veel plezier alle informatie en discussies over dit onderwerp. Ik doe dit omdat ik straks aan bedrijven wil uitleggen wat HNW is (of juist niet is), waar het wel/niet voor staat, wat het oplevert, wat de verschillende gedachtenstromen zijn tav dit onderwerp, et cetera. Langzaam maar zeker wordt mij het speelveld omtrend HNW duidelijk en kom ik steeds meer tot een eigen standpunt. Hieronder wat highlights van waar mijn gedachten nu staan (<a href="mailto:alexander@sharktail.nl" rel="nofollow">alexander@sharktail.nl</a> / 06-20 15 75 15, ps website <a href="http://www.sharktail.nl/" rel="nofollow">www.sharktail.nl</a> is pas eind nov live).
 
Bevindingen en gedachtengoed
1.      Reacties en standpunten tev HNW komen vanuit verschillende hoeken zoals HR, IT en organisaties die zich bezig houden met verandermanagement en business processing. HNW roept dus reacties op uit vele vakgebieden en disciplines die allen op zichzelf al volwassen zijn.
2.      Bedrijven zijn altijd op zoek naar hoe ze hun medewerkers het beste kunnen laten renderen in combinatie met het business model (en bijbehorende processen). Hierbij komen vele disciplines kijken: IT voor het faciliteren van bijvoorbeeld een PDA met real time agenda voor onderweg, HR voor training &amp; motivatie, leidinggevende om af te spreken wat we moeten doen en wanneer het af moet zijn, directies om het business model door te ontwikkelen, et cetera. Nu lijkt het erop dat HNW als schil over al deze disciplines heen wordt gelegd en wordt gebruikt om directies van bedrijven stil te laten staan om tijd te maken voor een goed plan voor de toekomst, waarbij de inzet van ICT middelen een centrale rol speelt. Het maken van een toekomstplan is iets wat bedrijven cyclisch al doen, alleen nu onder de noemer HNW en met een sterke focus op de inzet van ICT middelen. Wat dat betreft dus oude wijn in een nieuw jasje. Op zich is het natuurlijk prima als de term HNW tot deze acties leidt. De huidige wereld biedt immers vele nieuwe (technologische) mogelijkheden om je business model op te baseren. Over het algemeen hebben directies weinig zicht op deze technologische mogelijkheden en wat dat betreft is HNW een mooi instrument om ze hier kennis mee te laten maken.
3.      Is HNW dus niet eigenlijk het aloude businessplan, maar dan aangepast aan de digitale mogelijkheden van deze tijd met de bijbehorende uitdagingen die het met zich mee brengt zoals leidinggeven op output ipv op aanwezigheid omdat iemand thuis zit te werken? Een andere duiding zou kunnen zijn: technologische ontwikkelingen maken vele (nieuwe) businessmodellen mogelijk, welke een enorme impact hebben op de bedrijfscultuur en individuen.
4.      HNW zie ik meer als een marketingterm. Het dekt niet een eenduidige lading. Dit blijkt onder andere uit het feit dat er steeds maar nieuwe voorstellen gedaan worden voor een andere, beter dekkende term. Bijvoorbeeld HNL= Het Nieuwe Leidinggeven of innovatief werken. Op zich kan een marketingterm een prima kapstok zijn om als vertrekpunt te dienen voor gesprekken met directies over waar in de nabije toekomst naar toe te gaan.
 
Drion, Marée en Melissen: Workin&#8217; Wonderland (recensie) | Innovatief Organiseren
[...] Organiseren. Zo bespraken we eerder het werk van Dick Bijl over Het Nieuwe Werken (zie hier en hier) en de boeken van Scott Berkun (zie hier) en Peter Drucker (zie hier) over innovatie.  Dit [...]
Bas van de Haterd: Werken Nieuwe Stijl (recensie) | Innovatief Organiseren
[...] de inleiding wordt het historische perspectief op werk geschetst zoals we die ook uit de boeken van Dik Bijl kennen. Vervolgens wordt o.a. het onderzoek van het EIM er bij gehaald om aan te tonen van het slim [...]