Advies gevraagd

Op dit moment zit ik midden in de implementatie van Het Nieuwe Werken (HNW) bij een grote financiële dienstverlener. Hoewel ik als extern deskundige vooral ben ingehuurd om de mentale kant van de transitie te begeleiden, kruisen regelmatig ook andere vraagstukken mijn pad. Neem nu het meten van de opbrengsten van HNW. Door HNW-adepten wordt productiviteitswinst gepropagandeerd als één van de grote plussen van het nieuwe werkconcept. De beloften vliegen je om de oren. Mooi allemaal. Maar hoe meet je de productiviteitswinst van HNW-afdelingen eigenlijk?

Mijn klant is zoals gezegd een grote financiële dienstverlener. De organisatie is enthousiast bezig om de eerste schreden op het HNW-pad te zetten. Men is druk doende om de fysieke werkomgeving, de ICT-ondersteuning en nieuwe competentieprofielen in te richten. Maar wat gaat het straks allemaal opleveren? Wat is de business case van HNW? Overtreffen de opbrengsten de investeringskosten en op welke termijn? Hoe kun je aan (interne) klanten uitleggen dat je er via HNW op vooruit bent gegaan? Het bedrijf heeft nu al elke afdeling gevraagd om voor zichzelf aantoonbaar te maken dat er met HNW minimaal een vastgesteld percentage productiviteitswinst wordt bereikt.

Op bedrijfsniveau kun je arbeidsproductiviteit meten door de toegevoegde waarde (output) per ingezette arbeidsinzet (input) per tijdseenheid uit te rekenen. Tenminste, zo waren we dat gewend in industriële omgevingen. Deze maatstaf is niet overal toepasbaar. Bij dienstverlenende processen wordt het al moeilijker. In gegevensverwerkende processen kun je meestal nog wel goede vervangende outputkengetallen vinden. Denk bijvoorbeeld aan het aantal afgehandelde offerteaanvragen bij de toekenning van hypotheken of het aantal afgehandelde calls bij een verkoop binnendienst.

Maar hoe meet je productiviteit bij kenniswerkers zoals R&D-medewerkers, projectmanagers, marketingadviseurs of personeelsconsulenten? Deze functies zijn doorgaans ondergebracht in cost centers. Een belangrijk kenmerk van cost centers is dat de verhouding tussen input en output niet eenduidig is. Zo levert 1% meer R&D-investering niet per definitie 1% meer succesvolle productintroducties op.

Wie heeft er ervaring met dit vraagstuk? Is er (wetenschappelijk) onderzoek op dit terrein?Hoe hebben andere bedrijven dit aangepakt? Wie heeft er bijvoorbeeld ervaring met Factor4Index?

Deel uw ervaringen via een reactie op deze posting!

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Arjan Hooiveld
Pro-lid
Beste Edwin, goede vraag. Er is nog niet heel veel onderzoek gedaan naar arbeidsproductiviteit van de kenniswerker. Naast de jouw aangehaalde Factor4Index zijn er een aantal aanknopingspunten. Op <a href="http://www.werken20.nl" rel="nofollow">www.werken20.nl</a> vind je een bijdrage van Paul Ruijgrok van KBenP. Hij heeft een onderzoek heeft gedaan naar deze materie en schrijft hierover ook op zijn blog "Productiviteit van de Kenniswerker". Momenteel wordt er door RSM Erasmus Universiteit onderzoek gedaan naar de efficiëncyslag van Het Nieuwe Werken bij Microsoft. Bij Rabobank wordt ook een dergelijk onderzoek uitgevoerd. Tenslotte doet TNO bij een aantal bedrijven en instanties onderzoek naar de productiviteitsverbetering of - verhoging. Hierover hopen we in het najaar op Werken 2.0 te kunnen publiceren.
Diane Dros
Beste Edwin,

Het meten van arbeidsproductiviteit is een hele lastige. Universiteit Erasmus en Microsoft hebben er een instrument voor ontwikkeld. Echter deze is behoorlijk complex en of het in de praktijk bruikbaar is, moet nog bewezen worden.

Er zijn al wel vele pogingen gedaan om productiviteit op een of andere manier te meten. Hierbij komen er altijd een aantal factoren naar voren die een indicatie geven. Deze factoren komen ook naar voren in de tool van Erasmus.

Je kunt een heel nieuw instrument ontwikkelen maar ik vraag me af of het mogelijk is om een waterdicht meetinstrument te krijgen. Probleem is dat de productiviteit van een kenniswerker altijd enige mate van subjectiviteit bevat. Daarbij proberen we naar productiviteit van medewerkers te kijken alsof er x stuks met x waarde uit komen rollen. Helaas zijn mensen en hun acties hiervoor te complex.
Beter zou zijn om te spreken van de 'mate waarin iemand toegevoegde waarde levert aan de organisatie' in plaats van productiviteit.
 
De factoren die een goed beeld geven of er een positieve dynamiek en samenwerking in een afdeling/organisatie is, zijn;
·         Verzuim (HRM)
·         Verloop (HRM)
·         Medewerkertevredenheid (HRM)
·         Klanttevredenheid (Marketing)
Voordeel van deze cijfers is dat veel organisaties deze cijfers jaarlijks maken. Eventueel aangevuld door Mobiliteit (HRM). Mate waarin medewerkers binnen en naar buiten de organisatie bewegen.
 
Eén factor die hierbij niet wordt gemeten en waardevol is (zeker in het kader van Het Nieuwe Werken) is de mate waarin een organisatie/afdeling innovatief is. Als je wilt weten hoe je dit kan doen, neem dan even contact met me op.
 
Een boek dat ik je kan aanbevelen: “ Practise what you preach” van David Maister.
 
Ik hoop dat je hier iets aan hebt!
 
Edwin Lambregts
@ Arjan,
Ik heb inmiddels een onderzoeksrapport van de Erasmus Universiteit in mijn mailbox. Dat ga ik eens op mijn gemak lezen. Ook de posting van Paul Ruijgrok en de bijbehorende onderzoeksresultaten zijn inmiddels in mijn bezit. Dank je voor de suggesties!
Edwin Lambregts
@ Diane,

Het gaat inderdaad om de toegevoegde waarde van de kenniswerker. Ik heb hierover inmiddels een nieuwe post op de site gezet. Zie <a href="http://www.innovatieforganiseren.nl/innovatie-en-management/het-nieuwe-werken-hnw-en-arbeidsproductiviteit-het-gaat-om-activiteiten-met-toegevoegde-waarde/" rel="nofollow">http://www.innovatieforganiseren.nl/innovatie-en-management/het-nieuwe-werken-hnw-en-arbeidsproductiviteit-het-gaat-om-activiteiten-met-toegevoegde-waarde/</a> (tjonge, wat een lange url).

De andere indicatoren die je noemt zijn zeker waardevol. Inderdaad is een bijkomend voordeel dat ze meestal al worden verzameld en dat gebruik ervan dus geen extra 'administratieve druk' oplevert.

Dank!
Het gaat bij HNW om activiteiten met toegevoegde waarde | Innovatief Organiseren
[...] mooi zijn als er een universeel toepasbare maatstaf zou zijn om dit te meten. Ik schreef al een eerder artikel over dit onderwerp op deze [...]
Diane Dros
@ Edwin

Ik ben erg benieuwd wat je van dit rapport / tool vindt. Mijn mening is dat de toegevoegde waarde ligt in de mate waarin een medewerker in staat is  om op een innovatieve wijze naar zijn werk te kijken (samenwerking, communiceren, processen, dienstverlening of anders).  Alleen dan is hij in staat om veranderingen en verbeteringen aan te brengen in de organisatie. 
Dit komt onvoldoende in de tool naar voren o.a. door de vele factoren die verder worden meegenomen. Ben benieuwd of jij dit ook zo ziet.
Hans van der Meer
Het meten van productiviteit is zeer lastig en geeft al jaren tot veel stof voor discussie. Wat we wel weten is dat er een aantal factoren zijn die de tevredenheid van medewerkers beïnvloeden en dat ontevreden medewerkers minder productief zijn omdat b.v. het ziekte verzuim toe neemt. Je noemt zelf factor4index als tool en inmiddels hebben honderden bedrijven en duizenden medewerkers deze scan gedaan en daar vallen een aantal dingen op. De belangrijkste conclusie is dat het ontbreekt aan een duidelijke visie of dat deze onbekend is en het verbeteren van het samenwerkend vermogen vaak gezocht word in technologie. Stuur mij een mailtje dan krijg je een aantal voorbeeld rapportages en kan je zelf besluiten of deze tool jou kan helpen bij het verbeteren van de productiviteit.
Mvgr
Hans van der Meer
Marketing manager Microsoft

<a href="mailto:hansv@microsoft.com" rel="nofollow">hansv@microsoft.com</a>

 

 

 
 
Edwin Lambregts
Beste Arjan, Diane en Hans,

In een vervolgartikel op deze posting (zie <a href="http://www.innovatieforganiseren.nl/innovatie-en-management/het-nieuwe-werken-hnw-en-arbeidsproductiviteit-het-gaat-om-activiteiten-met-toegevoegde-waarde/" rel="nofollow">http://www.innovatieforganiseren.nl/innovatie-en-management/het-nieuwe-werken-hnw-en-arbeidsproductiviteit-het-gaat-om-activiteiten-met-toegevoegde-waarde/</a>) stel ik voor om te starten met het meten van de toegevoegde waarde van de kenniswerker. Vinden jullie dat een goed startpunt of loop je dan in de praktijk tegen te veel bezwaren aan?
Dik Bijl: Aan de slag met Het Nieuwe Werken (recensie) | Innovatief Organiseren
[...] buitengewoon complex worden.  Waarschijnlijk wil het daarom met het definiëren en aantonen van productiviteit ook nog niet zo vlotten. Dat is misschien een mooi onderwerp voor een volgend [...]