De commissie Bakker heeft zijn ei gelegd. De eerste reacties van politiek, werkgevers en werknemers overziend kunnen we stellen dat het kabinet de klippen rond het ontslagrecht handig heeft omzeild. De regels rondom ontslag blijven grotendeels onaangeroerd. Is het advies van Peter Bakker c.s. daarom een half ei of een lege dop? Vorig jaar september was het nog even spannend toen het er op leek dat minister Donner zijn plannen voor een modernisering / versoepeling van het ontslagrecht wilde doorzetten. Hij stuitte daarbij op hevig verzet van de vakbonden en de PvdA-fractie in de Tweede Kamer. Wat doe je dan als bewindspersoon? Je koopt tijd door advies te vragen aan de SER en aan een commissie. Want commissies, daar zijn we dol op in dit land. De tactiek heeft gewerkt: het ontslagrecht is opnieuw naar de marge van de politieke discussie gemanoeuvreerd, al sputtert de VVD nog wat tegen.
Het doet de commissie Bakker geen recht om de beschouwing hierbij te laten. In hun rapport zitten wel degelijk een aantal verrijkende voorstellen die voor de broodnodige smeerolie in de arbeidsmarkt kunnen zorgen.
Zo stelt de commissie voor dat werknemers niet meer achteraf een ontslagvergoeding krijgen, maar al eerder tijdens hun loopbaan een budget krijgen om zich om- en bij te scholen. Scholing is daarmee niet langer vrijblijvend. Werkgevers moeten er op toezien dat hun personeel voldoende doet om zich te ontwikkelen. In 2006 pleitte ik op deze site al een paar keer voor een soortgelijke oplossing (zie de artikelen Ogen weer gericht op employability door nieuwe regels WW en Geen oprotpremie maar een flexinvestering).
Een ander opmerkelijk voorstel is het idee om werkgevers nog een half jaar na het ontslag medeverantwoordelijk te maken voor de ex-werknemer. In deze periode blijft de werknemer in dienst van de oude werkgever, die hem helpt bij het zoeken naar werk. Tot slot gaat de werkloosheidsuitkering (WW) pas in nadat is aangetoond dat werknemers en werkgever voldoende hebben gedaan om werkloosheid te voorkomen. Een interessant voorstel, al vraag ik me wel af hoe je de werknemer beschermt tegen 'luiheid' van de werkgever.
Naast deze zaken doet de commissie Bakker ook voorstellen m.b.t. reïntegratie, loonkostensubsidies, fiscale aanpassingen om deeltijdwerk en latere pensionering aantrekkelijk te maken, schooltijdbanen, in ere herstellen van 'vakscholen' en (ook een politiek explosief dossier) de geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd van 65 naar 67 jaar.
Het kabinet is nu weer aan zet!
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Ik ben geen econoom en geen arbeidsmarktdeskundige. Ik ben wel werknemer, met een salaris, een thuisfront en een hypotheek. En ik ben gepuzzeld! Minister Donner blijft hameren op het versoepelen van het ontslagerecht. Er is zelfs al een commissie benoemd om het te ‘bewijzen’. Dat moet 200.000 banen opleveren…
Ik snap het gewoon niet. Als jouw baan, en wat daarna zou kunnen gebeuren, niet meer zeker is, dan ga je die risico’s toch incalculeren als werknemer? Je vraagt een hoger salaris, een aparte ontslagclausule in je contract en je kiest zeker niet meer voor een onzekere toekomst binnen een innovatief MKB-bedrijf. Je gaat voor de zekerheid van het luie linkse ambtenaartje met lak aan de burger. Vakbonden zijn toch ook niet op hun achterhoofd gevallen. Zij eisen straks aanvullende voorzieningen in hun CAO’s. De arbeidsmarkt is vandaag eerder een ‘sellers’-markt dan een ‘buyers’-markt. Uiteindelijk wordt arbeid toch gewoon duurder? Maar ik laat me graag van het tegenovergestelde overtuigen door deskundigen.
Nog meer zorgen maak ik me over de gevolgen van een grotere onzekerheid voor de solidariteit binnen (juist kleinere) organisaties. Werken in een steeds veranderende wereld vraagt om samenwerking in teams en betrokkenheid van iedereen. Als straks het vangnet van ‘ontslagrecht’ weg is wordt dan niet de meeste gestelde vraag: ‘what is in it for me?’. Joep Schrijvers ‘Hoe word ik een rat’ is de standaard op ieders nachtkastje naast de broodnodige slaappillen. Opportunisme wordt de nieuwe norm.
Dat ‘what is in in it for me’ gaat van hoog toch laag. Medewerkers volgen het voorbeeld van hun bazen. Recente fusies, het creatief werken met optieregelingen en de grote zakken geld die bovenbazen bij elkaar graaien zijn geen goed voorbeeld voor die jonge werknemers. Het versoepelen van het ontslagrecht versterkt dat beeld alleen maar. Wie doet er straks nog ècht mee? Monsterboard.nl staat vol met jonge mensen die ‘een nieuwe uitdaging zoeken’. De Cash&Run-generatie.
We hebben economisch de wind mee. Maar, als het straks economisch misschien wat minder goed gaat is het gevolg dat ondernemingen, die onze welvaart dragen, niet meer functioneren. Juist dan moet je een beroep doen op solidariteit. De opportunistisch calculerende medewerker kan wel calculeren, maar er is dan maar weinig meer te verdelen.
Solidariteit en betrokkenheid kunnen het onmogelijke waar maken. Dat zou minister Donner met zijn kerkelijke achtergrond toch moeten snappen. Of is Donner’s rechte rug een staaltje hoog spel van Haagse heren? Verzamelt het CDA nu al wisselgeld om straks de verlenging van de Afghanistan-missie te kunnen uitonderhandelen met de PVDA? Dat zou mijn vertrouwen in eerlijke politiek een stevige knauw geven.
Walther Ploos van Amstel.