Maak Human Capital onderdeel van het ondernemingsvermogen

De marktwaarde van kennisintensieve bedrijven is vaak aanzienlijk hoger dan de boekwaarde. Bij kapitaalsintensieve bedrijven is de verhouding vaak omgekeerd. De reden is dat in de marktwaarde een kapitalisatie steekt van het intellectuele waarden zoals patenten, specifieke werkmethoden, e.d. Maar ook een vorm van waardering voor het beschikbare menselijke potentieel. Voor organisaties in de kennis- en diensteneconomie zijn de mensen immers de belangrijkste bron van inkomsten.

Tegen die achtergrond is het vreemd dat de jaarstukken van deze bedrijven geen enkele melding maken van de verdiencapaciteit van de zittende bemensing. In de Verlies en Winstrekening komt het personeel voor als kostenpost. Het menselijke kapitaal maakt geen deel uit van het ondernemingsvermogen.

Het is vreemd temeer omdat allerlei andere zaken wel geactiveerd kunnen worden en daarmee een groei van het eigen vermogen als tegenpost creëren. Software pakketten, kantoorinrichting, gebouwen, etc. krijgen wel die behandeling van de boekhouding met instemming van de accountant. Een accountant die bij een kennisintensief bedrijf verklaart dat de jaarstukken, zonder activering van de menselijke component, een reëel beeld geven van de situatie van het bedrijf, liegt. Of doet minimaal een uitspraak waar geen betekenis aan gehecht kan worden.

Steekhoudende argumenten zijn er eigenlijk niet om te blijven volharden in de huidige manier van doen of het moet het ontbreken van een eigendomstitel zijn. Misschien is ook een argument dat er nog geen algemeen aanvaarde standaarden zijn waarlangs de waarde van het Human Capital bepaald kan worden. Maar toch, de marktwaarde van kennisintensieve bedrijven is hoger dan de optelsom van de waarde van de wel geaccepteerde activa en passiva.

Ik wil de verdiencapaciteit van het personeel als mogelijke waardebepalende factor noemen. Misschien kan dat als standaard gaan gelden voor de waardebepaling. Voor kapitaalgoederen zijn al boeken volgeschreven over de meest correcte manier van waardering. Die boeken bestaan er nog niet voor het menselijk kapitaal.

Het gaat echter om de economische afhankelijkheid van het bedrijf van het Human Capital voor de continuïteit.  Het opgetelde rendement van de individuen die deel uitmaken van het Human Capital bepaalt dan het mogelijke voortbestaan van de organisatie. Aan deze uitspraak ligt een premisse voor: alleen het personeelslid waarvan de verdiencapaciteit transparant en geloofwaardig kan worden vastgesteld, behoort tot het Human Capital. De personeelsleden waarvoor dat niet mogelijk is, zijn een kostenpost. Wellicht hard geformuleerd maar het is wel een constatering die we moeten maken voordat er sprake kan zijn van een geaccepteerde waardebepaling.

Wat hebben we nog meer nodig? Er is overeenstemming nodig over de termijn die we gebruiken voor het bepalen van de verdiencapaciteit. In een volgend artikel zal ik een lans breken voor het standaard hanteren van arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Net als bij de traditionele kapitaalgoederen heeft ook het Human Capital een economische levensduur. Voor de organisatie hangt de economische levensduur van een professional af van de termijn waarbinnen de kennis, ervaring en vaardigheden die bij de start van het contract aanwezig zijn, door middel van bijscholing (onderhoud!) bruikbaar zullen blijven. Voor de medewerker zelf zal de economische levensduur van zijn contract afhangen van zijn ontwikkelingsambitie: wanneer zal hij toe zijn aan een totaal nieuwe fase in zijn werkzame leven? Welke periode je ook kiest, tijdelijke contracten zorgen ervoor dat periodiek een evaluatie en prognose nodig is om het contract voor eenzelfde periode te verlengen of juist niet.

Wat is nu het belang van het toekennen van balanswaarde aan Human Capital? Niet de toename van het eigen vermogen, hoe mooi dat cosmetisch ook is. Door de expliciete opname in de balans zal ook de periodieke rapportage aandacht moeten schenken aan twee nieuwe balansposten: verdiencapaciteit en salarisverplichtingen. Het management zal gedwongen worden zich rechtstreeks bezig te houden met het instandhouden en uitbreiden van de verdiencapaciteit van hun medewerkers. Niet meer als resultante van een verlies en winstrekening die gunstig of ongunstig uitpakt. Nu is er sprake van een rechtstreekse koppeling tussen medewerker en resultaat en daarmee is een belangrijke controlemethode ontstaan voor de beheren van kennisintensieve bedrijven.

De consequenties van deze verandering voor de structurering van organisatie en voor de inrichting van de HRM-functie worden in volgende artikelen behandeld.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Jan Paul Lottering
Lid sinds 2009
Harde afspraken met de manager op het nakomen van afgesproken formatieplan is hierbij noodzakelijk goed. De bestuurders willen ook waar voor hun geld uit de interne organisatie.
J E
Lid sinds 2019
Aardig artikel, misschien een aanzet tot een dialoog over de waarde van Human Capitalmanagement. Wel vind ik het artikel te eendimensionaal er wordt gesproken over het 'opgetelde rendement van de individuen die deel uitmaken van het Human Capital'. Ik wil de schrijver eraan herinneren dat de gehele verdiencapaciteit van een organisatie meer, danwel minder kan zijn dat de optelsom van het rendement van de individuen. Mensen hebben talenten, hebben potentieel; zijzelf en de wisselwerking met de omgeving bepaalt of en hoe het eruit komt. 

En ook: in het verleden behaalde resultaten geven geen garantie voor de verdiencapaciteit van een organisatie in de toekomst! Immers te veel factoren blijven ongewis? 
Tony de Bree
Lid sinds 2019
Het grote probleem met deze bekende benadering is dat de waarde van dat human capital (of zoals ik het in mijn boek in 2001 noemde "relatiekapitaal" namelijk inclusief klanten en partners) minimaal is als dat "kapitaal"  niet op een correcte manier wordt aangewend.

Dit artikel is dus een goede tip voor de Nederlandse Overheid die zeer slordig met met "menselijk kapitaal"  bij de genationaliseerde banken omgaat.

Gemotiveerd en gerespecteerd menselijk kapitaal dat fair wordt behandeld is zeer veel waard, maar als mensen worden "afgeschreven", dan daalt de waarde tot 0! 

En is beursgang een illusie.

Mvg
Tony de Bree
www.dagboekvaneenbankier.nl
Naar een nieuwe arbeidsdeling | Innovatief Organiseren
[...] personeelbeleid kan alleen duurzaam worden als het Human Capital als echt kapitaalgoed behandeld wordt. In dat licht nemen organisaties die mensen in dienst die een voorzienbaar economisch rendement [...]