Maak niet de grond onder hun voeten heet, maar wakker het vuur in hen aan!

Laatst zag op YouTube een filmpje van Herman Wijffels. Tegenwoordig hoogleraar sociale innovatie. Zijn stelling was: we benutten nog niet eens de helft van de talenten van de mensen die we hebben, die dagelijks voor ons werken. Managementgoeroe Peter Drucker zei het nog niet zo lang geleden als volgt: ‘De grootste verdienste van het management van de 20^ste eeuw is  de vijfvoudige verbetering van de productiviteit de fabriekswerker. De uitdaging voor het management van de 21^e eeuw is om de productie van de kenniswerker op een gelijkwaardige wijze te verbeteren.’

En in de praktijk van alledag is dat natuurlijk goed zichtbaar. Hoeveel mensen slepen zich niet door de dag heen om daarna tot bloei te komen bij de oudercommissie, voetbalclub of de duivenmelkvereniging? En daar komt dan wel een enorme hoeveelheid creativiteit tevoorschijn! Met fonkelende ogen. Er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat de helft van de Nederlanders met tegenzin naar hun werk gaat. Wonderlijk eigenlijk als je bedenkt hoeveel werkzame uren er in een leven lang werken zitten: dat komt in de buurt van de 80.000 uren. Tachtigduizend! En als je dan niet met plezier naar je werk gaat, dan zijn dat wel hele lange dagen.Logisch dus dat als het regent op een koude nog donkere maandagochtend dat je dan denkt ‘ik blijf maar even liggen’. En dat wordt ook pijnlijk duidelijk als je voorzitter bent van het Sociaal Medisch Team (SMT). In de afgelopen jaren heb ik dat met enige regelmaat mogen doen, altijd in aanwezigheid van de bedrijfsarts, de bedrijfsmaatschappelijk werker en een hrm-adviseur. Iedere collega die zich meer dan drie keer ziek had gemeld in één jaar, stond dan automatisch op die SMT-agenda. In aanwezigheid van de betreffende direct leidinggevende, bespraken we dan wat er met die collega aan de hand was. En na veel SMT’s kan ik zeggen dat die doelgroep in twee categorieën te verdelen is.

De ene helft is écht ziek. Daar is sprake van een medisch vraagstuk. Voor hen kun je weinig doen behalve attent zijn in de vorm van aandacht. Maar die andere helft is helemaal niet ziek! Daar is heel iets anders mee aan de hand. Die hebben geen baan die bij ze past. Of hebben geen inspirerende baas die hen serieus neemt. Die houden zichzelf voor de gek of zitten in de knoop met hun eigen ‘ik’. En die groep is natuurlijk interessant om aan te pakken. Om dus samen met die collega te gaan werken een structurele oplossing. In de sfeer van: ‘Durf om te kijken naar je verleden, loop er niet voor weg; alleen zo kun je jezelf in de toekomst verbeteren’.

Essentieel is dat je dit niet vrijblijvend positioneert: de werkgever ondersteunt in de vorm van coaching, training of begeleiding, de werknemer werkt aan zichzelf, gaat ontdekken waar zijn kracht ligt en welke baan daar dan bij zou moeten passen. Op die manier hebben we met alle disciplines een groot aantal probleemgevallen weten op te lossen. Wat een geweldig goed gevoel gaf, is de betreffende persoon naderhand weer met fonkelende ogen en frisse blik door ’t leven te zien gaan. Veelal in een heel andere omgeving. Velen bedankten me naderhand en gaven eerlijk toe dat ze me aanvankelijk hadden verketterd (‘ik kon je wel ...’). Dat gaf mij in ieder geval veel energie! Het verhoogde werkplezier bleek bovendien rechtstreeks in verband te staan met de resultaatgerichtheid van deze collega’s. Tel uit je winst dus!

Lijkt me met het oog op de de huidige schaarste aan middelen en de komende vergrijzing dat dit onderwerp wel iets meer managementattentie mag krijgen. Problemen zijn immers geen stopborden, maar wegwijzers. Moet je eens kijken hoeveel winstpunten er te verzilveren zijn als we er inderdaad in zouden slagen om ons ziekteverzuim te beperken tot die groep die écht ziek is. Er zijn voorbeelden bekend waarin er in drie van de tien gevallen slechts sprake is van een medisch vraagstuk. Deskundigen schatten die winst op een bedrag van tussen de €4 en €6 miljard!

Dus als je stuurt op trots, op waardering en erkenning, dan zul je zien dat de hoofdjes omhoog gaan en de ruggen weer gerecht worden. Laat dus je collega’s schitteren. Immers alles wat je aandacht geeft komt tot bloei!