De innovatieparadox revisited

In een vorig artikel met de titel "stand van zaken innovatie: veel octrooien, maar weinig resultaten" gaf ik aandacht aan de innovatieparadox. Dit naar aanleiding van het onderzoeksrapport "Het Nederlandse ondernemingsklimaat in cijfers 2006" van het CBS. Alle ingrediënten voor een innovatieve economie zijn in Nederland aanwezig, maar de resultaten laten te wensen over. Volgens mij komt dit door een gebrek aan sociale innovatie. Wat vindt u?

Het onderzoek van het CBS toont aan dat Nederland slecht scoort op ondernemerschap. Bovendien is de inzet van niet-technologische innovatie laag. Dan gaat het om innovatie op het gebied van management, organisatie en strategie. Op al deze onderwerpen scoort het Nederlandse bedrijfsleven zwaar onder de Europese maat, met strategie als positieve uitzondering. Hierbij moet worden aangetekend dat de gegevens die het CBS gebruikt uit 2000 stammen. Het beeld kan inmiddels zijn veranderd, maar ik denk het eerlijk gezegd niet.

De resultaten van het CBS-onderzoek worden bevestigd door een onderzoek dat ik in 2005 heb verricht naar een twintigtal "vijf-voor-twaalf" bedrijven in de industrie. Het bleek dat deze bedrijven in problemen waren gekomen door moeilijke marktomstandigheden, zoals concurrentie uit het Verre Oosten, verscherpte milieuregels en veranderende consumentenvoorkeuren. Deze factoren hadden een grote impact, maar waren stuk voor stuk niet specifiek. De reden dat deze bedrijven in problemen kwamen terwijl concurrenten dezelfde tegenwind met succes pareerden was te wijten aan een aantal interne factoren. Rigiditeit, de ogen sluiten voor wat er in de omgeving gebeurt en een algemeen gebrek aan durf en ondernemerschap duwen ondernemingen richting de vergetelheid. Aanpassingsvermogen en innovatief organiseren zijn naar mijn overtuiging minstens zo belangrijk als R&D uitgaven of het aanvragen van octrooien.

Technologische innovatie kan de arbeidsproductiviteit alleen verhogen als er ook wordt nagedacht over slim werken en innovatief organiseren. Sociale innovatie: oude wijn in nieuwe zakken? Misschien wel, maar daarom niet minder belangrijk !!