De eureka mythe

Een paar weken geleden kwam ik op het idee van de qwerty-metafoor.  Om 4.30 was ik klaarwakker en kon niet meer slapen. Ik had geen zin om al op te staan en bleef liggen denken, waarna plotseling door mijn hoofd schoot dat ik het qwerty verhaal kan gebruiken als metafoor van weerstand bij verandering. Een eureka-moment, voelt erg prettig! Maar komt zo’n idee nu plotseling uit de lucht vallen?Dat blijkt bij nader inzien niet zo te zijn. Een aantal jaren geleden kwam ik het qwerty verhaal voor het eerst tegen in “Our own devices” van Edward Tenner, later in “Diffusion of Innovations” van Rogers. Verder ben ik altijd op zoek naar manieren om iets op een niet analytische manier uit te leggen, en dan kom ik meestal uit op metaforen en verhalen. Kortom, mijn eureka beleving is de uitkomst van de combinatie jaren lezen over een bepaald thema, gecombineerd met  de gewoonte te zoeken naar creatieve manieren om complexe begrippen over te brengen.Bij innovatie in organisaties blijkt het niet anders te zijn. Vanuit onze sterke behoefte aan groots en meeslepend, spannend en dramatisch, denken we spectaculaire openbaringen van inzichten te zien. In werkelijkheid is innovatie de uitkomst van een jarenlang proces van stapje voor stapje nieuwe kennis en inzichten opdoen en leren samenwerken.  Te vergelijken met een oester die al laagjes bouwend een binnengedrongen zandkorreltje isoleert, waarna er later een prachtige parel ontstaat.  Er zijn organisaties die hardnekkig blijven geloven in eureka momenten, en hun hoop vestigen op briljante geesten die wellicht eens met een geweldig baanbrekend idee komen. Die gedachte is aantrekkelijk omdat de hoop op het eureka moment het onnodig maakt om kritisch naar de eigen organisatie te kijken. Eureka momenten komen inderdaad voor. Zodra je echter analyseert wat er 5 minuten of 5 maanden eerder aan de hand was is bijna altijd de conclusie dat degene (of degenen) die met het idee op de proppen kwam al jaren doelbewust en met een open geest, hard heeft gewerkt aan de oplossing van een bepaald type problemen. Hetzelfde is van toepassing op innovatieve organisaties. Ook daar vinden we dat doelbewust werken aan het oplossen van bepaalde type problemen, gecombineert met een open geest en hard werken, maakt dat het lukt innovatieve ideeen te vermarkten. De kern is immers niet de beleving van magische momenten maar het op de markt krijgen van nutige innovaties!