Rubriek: globalisering

Het afgelopen jaar heb ik enkele malen geschreven over de voordelen van zelfsturing. Voordelen voor de medewerker en voor de organisatie. Maar wat zijn eigenlijk de nadelen en gevaren? Om eerlijk te zijn, had ik daar nog niet over nagedacht. Pas toen ik het boek ‘De 360 graden werknemer, de nieuwe arbeidscultuur en de eindeloze concurrentie’ (2012) van Jan Blommaert, Paul Mutsaers en Hans Siebers had gelezen, realiseerde ik mij de gevaren van te ver doorgevoerde zelfsturing.

Volgens de auteurs hanteert de EU sinds 2007 het begrip ‘flexicurity’ als doctrine voor de inrichting van de arbeidsmarkt. Flexicurity is in deze gedachte de optimale combinatie van flexibiliteit en zekerheid, van flexibele arbeid en job security. Het nieuwe EU-beleid is gericht op het verhogen van de Europese concurrentiekracht door het continu verlagen van de kosten van arbeid. Om dit te bereiken wordt de verantwoordelijkheid om zich voortdurend aan te passen aan wijzigingen op de arbeidsmarkt bijna volledig bij de werknemer gelegd. De verantwoordelijkheid van de overheid of de werkgevers wordt daarbij gevaarlijk kleiner.

Volgens sommige studies die het afgelopen jaar zijn verschenen, dreigen veel van onze huidige banen vervangen te gaan worden door technologie, door robots en computers. En niet alleen fabrieksbanen en laaggeschoolde arbeid worden bedreigd, maar ook banen in het middensegment. Gelukkig zijn er ook onderzoekers en visionairs die niet zo pessimistisch zijn want er ontstaat ook meer behoefte aan andere soorten beroepen en er ontstaan zelfs nieuwe beroepen. Per saldo zal de traditionele werkgelegenheid waarschijnlijk wel verminderen.

Het werk van de toekomst

VPRO Tegenlicht had onlangs de uitzending ‘Het werken van morgen’ met als ondertitel: ‘een zoektocht naar een nieuwe definitie van de betekenis van werk in onze samenleving en van de relatie die wij mensen hebben tot ons werk’.

VPRO Tegenlicht sprak hiervoor onder andere met Andrew McAfee, coauteur van het boek ‘The Second Machine Age’ (2014). McAfee definieert de eerste ‘machine golf’ als de periode waarin fysieke kracht werd vervangen door (mechanische) machines en waarin machines uiteindelijk zelfs meer fysieke kracht konden leveren dan mensen. In de tweede machine-golf, en dat speelt nu, wordt mentale kracht, denkkracht of intelligentie, vervangen door computers die uiteindelijk ook meer denkkracht zullen hebben dan mensen!

Op de Management Innovation eXchange (MIX) publiceert Gary Hamel, één van de belangrijkste managementgoeroes van dit moment, regelmatig blogs met zijn visie op belangrijke ontwikkelingen. Onderstaand een bewerkte vertaling van één van zijn blogs.

De laatste 20 jaar zijn organisaties regelmatig ingrijpend veranderd door ontwikkelingen in de informatie technologie (ICT). In de eerste golf dwong ICT veel organisaties om hun operationele processen te herzien. In de tweede golf leidde internet tot herziening van veel bedrijfsmodellen. Binnenkort zal de derde golf leiden tot een al lang noodzakelijke omwenteling van onze huidige organisatievormen.

Golf 1: Nieuwe operationele processen

In hun bestseller uit 1993, ‘Re-engineering the Corporation’, hielden Michael Hammer en James Champy een pleidooi voor een fundamentele herziening van de bestaande operationele processen. Hoewel het idee van simplificeren van bedrijfsprocessen niet nieuw was, was hun idee voor de vergaande inzet van ICT om functionele silo’s en historisch gegroeide complexe processen open te breken, wel nieuw.

De Brusselse rechtbank besloot de ‘car sharing’ organisatie Uber te verbieden en de getwitterde ergenis van eurocommissaris Neelie Kroes hierover kreeg vlak voor Pasen veel aandacht in de media. Met behulp van het internet ontstaan de laatste jaren steeds meer activiteiten van burgers en ondernemers die diensten aanbieden om goederen te delen, krachten te bundelen of ervaringen te delen, denk aan Greenwheels, Marktplaats, Airbnb en Tripadvisor. ‘Ratings’ en ‘reviews’, beoordelingen van gebruikers zijn instrumenten die de burger en consument in dit systeem direct invloed geven, waardoor een ander soort economie gecreëerd wordt. Het sleutelwoord is vertrouwen: zowel als aanbieder en als klant vertrouw je erop dat de geboden producten of service van goede kwaliteit zijn, het directe contact vraagt om een vertrouwenwekkende uitstraling van beide partijen.

Goedlopende bedrijven zoals Uber en Airbnb zorgen nu voor onrust bij traditionele organisaties, zoals taxibedrijven en hotels, die vervolgens gaan protesteren tegen de initiatieven.

Op de Management Innovation eXchange (MIX) publiceert Gary Hamel, één van de belangrijkste managementgoeroes van dit moment, regelmatig blogs met zijn visie op belangrijke ontwikkelingen. Onderstaand een bewerkte vertaling van zijn meest recente blog.

De laatste 20 jaar zijn organisaties regelmatig ingrijpend veranderd door ontwikkelingen in de  informatie technologie (ICT).  In de eerste golf dwong ICT veel organisaties om hun operationele processen te herzien. In de tweede golf leidde internet tot herziening van veel bedrijfsmodellen. Binnenkort zal de derde golf leiden tot een al lang noodzakelijke omwenteling van onze huidige organisatievormen.

Golf 1: Nieuwe operationele  processen

In hun bestseller uit 1993, ‘Re-engineering the Corporation’, hielden Michael Hammer en  James Champy een pleidooi voor een fundamentele herziening van de bestaande operationele processen. Hoewel het idee van simplificeren van bedrijfsprocessen niet nieuw was, was hun idee voor de vergaande inzet van ICT om functionele silo’s en historisch gegroeide complexe processen open te breken, wel nieuw.

Een opmerkelijk bericht in De Volkskrant van vandaag. Amerikaanse blogger Noah Kravitz twitterde gedurende vier jaar als @phonedog_noah voor de telecomwebsite Phonedog.com. Hij verzamelde daarmee 17.000 volgers. Toen hij in oktober 2010 dit bedrijf verliet schakelde hij op Twitter over op @noahkravitz en nam zijn volgers mee. Volgens Kravitz had Phonedog daarmee ingestemd. Het bedrijf heeft nu toch gerechtelijke stappen genomen om €285.000 aan schadevergoeding van Kravitz. Dat is €1,90 per maand per volger.

Nog geen maand geleden is het Energierapport 2011 van het Ministerie van ELI uitgekomen. Ongeveer tegelijkertijd kwam het topsector rapport Energie uit. Een goed moment om de balans eens op te maken. Want welke logica wordt er gevolgd? Sluit de pragmatische lijn die is gekozen – ‘Nederland minder afhankelijk maken van fossiele brandstoffen en geleidelijk over laten schakelen op hernieuwbare energie; grijs en groen naast elkaar’ – aan bij de behoefte van de markt? Dit was het onderwerp van de recent georganiseerde strategische discussie bij Squarewise, een strategisch adviesbureau dat versnelling realiseert in innovatievraagstukken. Het werd een prikkelende discussie waarbij marktpartijen de consensus bereikte dat ondanks goede bedoelingen, dit kabinet de markt onvoldoende tegemoet komt met heldere en stimulerende regelgeving om de noodzakelijke energietransitie te realiseren.

Ingezonden mededeling

Op zondag 4 september organiseert Stichting Plastic Whale een unieke manifestatie in Amsterdam: Oud-Amsterdamsch Plastic Visschen, een vloot van ongeveer 20 boten met passagiers die plastic uit de Amsterdamse grachten vissen. Plastic Whale nodigt iedereen uit om aan de manifestatie deel te nemen. Het burgerinitiatief heeft als doel mensen bewust te maken van het groeiende probleem van de plastic soep; plastic afval dat in toenemende mate ’s werelds wateren vervuilt. Met Oud-Amsterdamsch Plastic Visschen wil Plastic Whale duidelijk maken dat het probleem zich ook in Nederlandse wateren voordoet, zoals in de Amsterdamse grachten.

Callcenter, ov-chipkaart en zelfscan – nergens mensen: automatisering leidt tot eenzaamheid en ontmenselijking. Onder die titel verscheen er afgelopen zaterdag een interessant artikel van publiciste Heleen Krul in NRC. Krul uit daarin haar zorgen over de manier waarop de interactie tussen mensen in het dagelijks leven plaatsvindt. Die is in toenemende mate digitaal en via selfservice. Het persoonlijke contact wordt teruggedrongen. Een echo van de troonrede van onze Koninklijke Hoogheid? Of is hier echt iets aan de hand?

De dood van de king of pop doet de wereld op zijn grondvesten schudden. Twee dagen na zijn dood kan de voorlopige balans worden opgemaakt. Taferelen die we eerder zagen bij de dood van John F. Kennedy, Marilyn Manroe, Elvis Presley en Kurt Cobain herhalen zich in rap tempo. Verdachte omstandigheden, samenzweringstheoriën en verdachtmakingen. Waar is de privé arts van Jackson gebleven? Is het rapport van de lijkschouwer wel betrouwbaar? Was Michael Jackson drugsverslaafd? Wereldwijd worden spontane herdenkingen georganiseerd door fans. Naarstig op zoek naar achtergrond informatie werd in Nederland de avond na de eerste berichtgeving de voorzitster van de Michael Jackson fanclub geïnterviewd bij Knevel en van de Brink. Ook de showbizz rubrieken laten zich niet onbetuigd. Wildvreemde mensen worden op straat aangesproken om hun herinneringen aan ‘the king of pop’ op te halen. De zogenaamde sfeer reportages bij gebrek aan echt nieuws.