Tag: Ontslagrecht

Het is alweer een dag op tien geleden dat Endemol bij monde van directeur Paul Römer aankondigde dat de producent een nieuwe reality soap heeft verkocht aan de Amerikaanse zender Fox. In deze nieuwe show, die misschien onder de titel “Iemand vliegt de laan uit” naar Nederland komt, krijgen de werknemers van een klein bedrijf de macht in eigen handen. Aangezien het crisistijd is betekent dit ook het nemen van harde beslissingen, zoals het ontslag van collega’s. De bekendmaking leverde zoals verwacht negatieve commentaren op. Ik zie ook interessante kanten.

In de nieuwe industriebrief van het Ministerie van EZ wordt de komende jaren zo’n 200 miljoen Euro uitgetrokken om de ontwikkeling van de industrie te stimuleren. Innovatie kredieten worden beschikbaar gesteld en er komen fiscale maatregelen voor speur- en ontwikkelings werk (WBSO). Om het gebrek aan ‘geschikt personeel’ te ondervangen worden er dit jaar experimenten met bedrijfsscholen wordt werken en leren fiscaal aantrekkelijk gemaakt. Verder werd afgelopen week voor de vierde keer de Lifehacking Academy georganiseerd in Groningen. Er werd een boek gepresent-eerd genaamd ‘100 lifehacking tips voor prettig en efficiënt werken’. Ten slotte verscheen natuurlijk deze week het rapport van de commisie Bakker, waar naast een breed palet van maatregelen ook de oorspronkelijk vraag van het kabinet beantwoord. Het ontslagrecht moet worden versoepeld, maar hoe precies?

De commissie Bakker heeft zijn ei gelegd. De eerste reacties van politiek, werkgevers en werknemers overziend kunnen we stellen dat het kabinet de klippen rond het ontslagrecht handig heeft omzeild. De regels rondom ontslag blijven grotendeels onaangeroerd. Is het advies van Peter Bakker c.s. daarom een half ei of een lege dop?

 Bij de wantoestanden uit het begin van het kapitalisme werd al snel duidelijk dat arbeiders tegen kwaadwillende bazen beschermd dienden te worden. We zijn nu ruim honderd jaar verder, en er is veel veranderd. Een aanzienlijke categorie werknemers leeft in zulke geweldige condities dat daar geen historisch precedent voor is, en heeft een flinke hoeveelheid bezit opgebouwd. Tel de waarden van het pensioen en het koophuis maar bij elkaar op. De klassieke slachtofferrol zien we nog terug in de ontslagbescherming, wetten over arbeidsongeschiktheid, de roep om te investeren in opleiding en training om medewerkers breed inzetbaar te maken, en de beweging voor “plezier in het werk”.Deze vier genoemde aspecten hebben echter negatieve neveneffecten waar te makkelijk aan voorbij wordt gegaan.

In de jongste voorstellen neemt het kabinet een hele lange en voorzichtige aanloop om van de huidige ontslagvergoedingen een mobiliteitsinvestering te maken. Deze voorstellen raken echter ondergesneeuwd in de discussie over de hoogte van de vergoeding bij ontslag. Jammer, want een omslag in het denken over arbeidsmarkt en flexibiliteit is hoog nodig. Wie de moeite neemt om de adviesaanvraag aan de Stichting van de Arbeid (STAR) op zich in te laten werken ziet een paar lichtpuntjes.

Het blijft aantobben met de discussie over een herziening van de ontslagregels. Nadat werkgevers en de SER er in december 2006 niet uitkwamen (zie dit artikel) was het lang wachten voordat de nieuwe minister Donner van Sociale Zaken partijen zo ver kon krijgen om aan tafel plaats te nemen voor de participatietop. De ontslagprocedure was opnieuw het struikelpunt. Om meer werkzoekenden aan de slag te helpen zijn soepelere regels onontbeerblijk, zo zeggen de werkgevers. Onzin, vindt de vakbeweging: ontslag gaat over mensen lozen, terwijl participatie gaat over mensen aan het werk helpen. Ook binnen het kabinet zijn de meningen verdeeld. Geen goed uitgangspunt dus voor modernisering, of toch?

De baan voor het leven bestaat niet meer. Net zo min trouwens als de werkgever voor het leven. En de werkzoekende te veel vertrouwt op de massale pensionering van de babyboomgeneratie of de berg van onvervulde vacatures kan ook al bedrogen uitkomen. De arbeidsmarkt is dynamischer en flexibeler geworden, en dat betekent dat de moderne werknemer zich daarnaar zal moeten gedragen. In andere woorden: weerbaarheid via opleiding. Dat concludeert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).

Uitkomst van een recente Amerikaanse studie door drie vooraanstaande economen (Economic Turbulence: Is a Volatile Economy Good for America?, door Brown, Haltiwanger en Lane) is dat het uiteindelijke resultaat van creatieve destructie (in 1942 geïntroduceerd door de econoom Joseph Schumpeter) positief is. Het ten onder gaan van oude en het opkomen van nieuwe bedrijven leidt tot een sterke en flexibele economie, betere prestaties door bedrijven, en heeft gunstige effecten op carrièremogelijkheden en salariëring van werknemers. Creatieve destructie brengt met zich mee dat werknemers hun baan kwijtraken, maar dat anderen weer een kans krijgen.

Het overleg tussen werkgevers en werknemers over een soepeler ontslagrecht is mislukt. Dat meldt het FD op 9 december jl. Dat betekent dat er voorlopig geen advies van de SER komt over een herziening van de ontslagregels in Nederland. Ook in de komende kabinetsformatie zullen er over dit onderwerp waarschijnlijk geen afspraken worden gemaakt.

Het beste vangnet voor het ontslag is een nieuwe baan. Het opleiden van werknemers zodat ze ergens anders aan de slag kunnen staat weer volop in de belangstelling. Dit heeft te maken met de aantrekkende arbeidsmarkt, maar ook met de nieuwe regels rond ontslag.