Tag: Vakbonden

Steeds meer organisaties werken met rollen. Zij doen daarmee een beroep op de verschillende kwaliteiten van medewerkers, zetten hen meer in hun kracht en benutten de diversiteit van mensen als een krachtig instrument. In de praktijk loopt men echter vaak aan tegen de grenzen van collectieve afspraken gemaakt in een CAO. Wat zijn de mogelijkheden?

Begrensd door collectieve afspraken

Vrijwel iedere cao kent het begrip referentiefunctie en hanteert salarisschalen die deze functies verbinden met een transparante beloning. En daar gaat het vaak wringen. Functies zijn decennia lang verzamelingen van taken die ‘slechts’ uitgevoerd kunnen worden met bijbehorende kennis, kunde, ervaring en andere componenten en daardoor een loonwaarde vertegenwoordigen. Iets wat het werken met rollen danig in de weg kan zitten.

Het afgelopen jaar heb ik enkele malen geschreven over de voordelen van zelfsturing. Voordelen voor de medewerker en voor de organisatie. Maar wat zijn eigenlijk de nadelen en gevaren? Om eerlijk te zijn, had ik daar nog niet over nagedacht. Pas toen ik het boek ‘De 360 graden werknemer, de nieuwe arbeidscultuur en de eindeloze concurrentie’ (2012) van Jan Blommaert, Paul Mutsaers en Hans Siebers had gelezen, realiseerde ik mij de gevaren van te ver doorgevoerde zelfsturing.

Volgens de auteurs hanteert de EU sinds 2007 het begrip ‘flexicurity’ als doctrine voor de inrichting van de arbeidsmarkt. Flexicurity is in deze gedachte de optimale combinatie van flexibiliteit en zekerheid, van flexibele arbeid en job security. Het nieuwe EU-beleid is gericht op het verhogen van de Europese concurrentiekracht door het continu verlagen van de kosten van arbeid. Om dit te bereiken wordt de verantwoordelijkheid om zich voortdurend aan te passen aan wijzigingen op de arbeidsmarkt bijna volledig bij de werknemer gelegd. De verantwoordelijkheid van de overheid of de werkgevers wordt daarbij gevaarlijk kleiner.

Iedere keer ben ik weer verbaasd als ik lees dat het regeringsbeleid is om mensen langer door te laten werken, maar tegelijk ook lees dat de meeste mensen uiterlijk rond hun 60e (willen) stoppen met werken. Dit roept bij mij de vraag op: ‘wie is verantwoordelijk voor deze lage arbeidsmobiliteit aan het eind van de loopbaan, maar ook voor de lage arbeidsmobiliteit in het algemeen?’. We kunnen voor een oplossing natuurlijk wijzen naar de overheid, maar naar mijn mening ligt de verantwoordelijkheid hiervoor vooral bij organisaties en medewerkers.

De financiële wereld staat in brand. Ondertussen is er in eigen land nog steeds geen pensioenakkoord dankzij de onenigheid binnen vakcentrale FNV, de grootste Nederlandse vakbond met 1,4 miljoen leden. En daarmee is valt er nog geen zinnig woord te zeggen over de financierbaarheid van ons pensioenstelsel, dat voor een groot deel in aandelen is belegd. Een goed moment om eens diepgaand met Agnes Jongerius – de machtigste vrouw van Nederland – van gedachten te wisselen over de stand van zaken in pensioenland. Kom, we pakken eens goed uit met twee volledige pagina’s in het weekend, moeten ze bij NRC gedacht hebben. Het is tenslotte toch komkommertijd…

De arbeidsproductiviteit moet omhoog, anders zal bij de huidige loonkostenontwikkeling de Nederlandse economische groei achterblijven. Dat zegt directeur arbeidsvoorwaardenbeleid Hans van der Steen van de AWVN, de werkgeversorganisatie die betrokken is bij vijfhonderd van de in totaal negenhonderd cao’s in Nederland. Van der Steen wijst op ramingen van het Centraal Planbureau (CPB), waaruit blijkt dat de loonkosten dit jaar ruim 4% stijgen, terwijl de arbeidsproductiviteit slechts met 1% toeneemt. Wat te doen? De AWVN ziet heil in demotie, opleiding, zelfroosteren en flexibilteit. (Bron: FD.nl, 1 februari 2008)

…staat er te lezen in het Financieele Dagblad van afgelopen woensdag. Het gaat over de overtollige Unilever-medewerkers van de fabrieken in Loosdrecht, Vlaardingen en Delft. De vestigingen moeten dicht, er verdwijnen 474 banen.

Onlangs werd bekend dat ook Daalderop, de bekende producent van cv-ketels en warmwaterapparatuur, op een flexibele urenbank is overgestapt. Waarom? Voorraden aanhouden is duur. Datzelfde geld voor onderbenutting van personeelscapaciteit. Het is daarom niet verwonderlijk dat arbeidstijdenmanagement steeds populairder wordt. Het principe is eenvoudig: mensen werken meer uren als er veel werk is, en nemen die uren vervolgens weer op als vrije tijd als het werk dat toelaat. Het lijkt simpel, maar het vergt een strakke planning en het overwinnen van ‘9 tot 5’-mentaliteit bij leiding én werknemers. Hoe hebben ze dat bij Daalderop opgelost?

Het artikel over de NS en sociale innovatie illustreert een zorg die ik al langere tijd heb. Ik hou me als arbeid en organisatiepsycholoog bezig met innovatie omdat ik er van overtuigd ben dat het vooral met gedrag en samenwerking te maken heeft en veel minder met technologie en creativiteit dan meestal wordt gedacht.

De Nederlandse Spoorwegen en de vakbonden hebben een weg gevonden om een jarenlange traditie van diepgaande onderlinge conflicten te doorbreken. Op woensdag 17 oktober gaven hoofdrolspelers Kees Blokland (directeur P&O van NS) en Roel Berghuis (bestuurder FNV Bondgenoten) een presentatie over de wijze waarop zij het begrip sociale innovatie hebben ingebracht in de CAO-onderhandelingen. Het HR-beleid van NS wordt grondig gemoderniseerd.

Het blijft aantobben met de discussie over een herziening van de ontslagregels. Nadat werkgevers en de SER er in december 2006 niet uitkwamen (zie dit artikel) was het lang wachten voordat de nieuwe minister Donner van Sociale Zaken partijen zo ver kon krijgen om aan tafel plaats te nemen voor de participatietop. De ontslagprocedure was opnieuw het struikelpunt. Om meer werkzoekenden aan de slag te helpen zijn soepelere regels onontbeerblijk, zo zeggen de werkgevers. Onzin, vindt de vakbeweging: ontslag gaat over mensen lozen, terwijl participatie gaat over mensen aan het werk helpen. Ook binnen het kabinet zijn de meningen verdeeld. Geen goed uitgangspunt dus voor modernisering, of toch?