Veel beslissingen die we nemen gaan gepaard met een strijd tussen de emotionele en rationele manier van denken. De algemene opvatting is dat het reflexieve (emotionele) brein weliswaar snel maar ook dom is en de reflectieve (rationele) tegenhanger traag maar verstandig. Zo zwartwit is het natuurlijk niet maar er zit een kern van waarheid in.
In een paar vorige postings heb ik beschreven dat gratis het business model van de toekomst is. Vandaag komt er een case voorbij die ik jullie niet wil onthouden. De team van Monty Python waren de vele illegaal geplaatste filmpjes op YouTube zat. In tegenstelling tot artiesten als Prince of Metallica, die continue fans bedreigen met rechtzaken, besloten ze om een eigen kanaal op YouTube te openen met gratis filmpjes in HD kwaliteit. Met spectaculaire resultaten, zoals blijkt uit het persbericht van de site Fastcompany. En achter dit mooie resultaat gaat ook nog een andere stille revolutie plaats.
Gratis komt in vele vormen. Vorige week schreef ik al dat gratis het businessmodel van de toekomst is. Inmiddels heb ik 4 varianten kunnen vinden. Variant 1: Gratis iets weggeven en iets anders kunnen verkopen. Een beproefd recept wat we vandaag de dag kennen als het razor and blade businessmodel. Variant 2: Gratis iets weggeven en reclame maken voor andere producten/diensten. Het subsidie businessmodel. Variant 3: Gratis iets weggeven tegen marginale kosten, het netscape businessmodel en tenslotte variant 4: Gratis iets weggeven in ruil voor aandacht en prestige, het social networking businessmodel. Een vraag die zich opdringt is hoe je van het ene model kunt overstappen naar het andere model en of hier succesvolle voorbeelden van zijn. Mensen met ervaring met het switchen tussen businessmodellen nodig ik graag uit om te reageren.
In Nederland zijn we dol op GRATIS. Massaal verzamelen we zegeltjes bij de supermarkt, Douwe Egberts punten worden al generaties van de pakken koffie en/of thee geknipt, Airmilespasjes zitten standaard in de portemonee, FreeBees sparen we bij het tanken, taartstempels bij de Multivlaai, visstempels bij de visboer, etc. Tot voor kort waren deze ‘customer loyalty’ programma’s het domein van het MKB, maar sinds een paar weken verschijnen er zo links en rechts ook artikelen over Gratis als nieuw business model. In Management Team van afgelopen week stond een special over gratis producten en diensten en ook de Harvard Business Review van November heeft een artikel over het opnieuw uitvinden van het businessmodel. Na Freakonomics hebben we nu de Freeconomy. Waar wordt het geld verdiend?
Uit jarenlang wetenschappelijk onderzoek onder leiding van Mihály Csíkszentmihályi (Claremont Graduate University-Californië) blijkt dat mensen die een baanbrekend idee hadden die ervaring achteraf beleven als een “flow”. De bevindingen van Csíkszentmihályi c.s. leiden tot de conclusie dat “flow” de resultante is van optimale samenwerking tussen de rechter en de linker hersenhelft. Wat is flow, en wat is de link met spiritueel ondernemen en innovativiteit?
Onlangs verscheen het proefschrift Time to be Creative, self regulation in Time for Creative Professions van Flora Beeftink, die hiermee is gepromoveerd bij de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Haar proefschrift is niet openbaar, maar ik mocht het wel alvast lezen. In de inleiding beschrijft ze dat ze voor dit proefschrift heeft onderzocht hoe er in creative beroepen wordt omgegaan met timemangement. Zaken als planningen, incubatietijd (piekertijd), deadlines, keuzevrijheid bij het organiseren van het creatieve werk, patronen bij het verdelen van de werklast (het ijsberen door de kamer) en de tijdsbewaking tijdens de voortgang van het creatieve werk. Het onderzoek bestaat uit 5 studies; een experiment, twee enquêtes een interview en een agenda onderzoek. Een belangrijke conclusie van het proefschrift is de noodzaak van time management vaardigheden om je als creativeling ook zakelijk staande te houden. Toch lijkt het erop dat we nog maar aan het begin staan met onze kennis over de rol van timemanagement in creatieve beroepen. Vervolgonderzoek is (uiteraard) nodig.
Ik was op 9 september bij de sobere maar feestelijke opening van het nieuwe future centrum van Rijkswaterstaat, het LEF. Het LEF staat volgens de brochure voor een innovatieve manier van denken en doen. Voor verbeeldingskracht en creativiteit. Het is ondergebracht in de totaal vernieuwde kantoorflat van de Bouwdienst aan de A12 bij Utrecht, vlak naast het imposante atrium, en het ziet er werkelijk prachtig uit als je van hedendaagse architectuur houdt: veel glas en staal. Een theater (de Energizer), een auditorium, een flexpositie, een Light Garden en maar liefst 12 superbe werkplaatsen bieden de naar creatieve doorbraken hunkerende doelgroep van ‘professionals van binnen en buiten de overheid’ een hoorn des overvloeds aan techniek, ambiance en doorgewinterde facilitatoren.
Het Financieele Dagblad organiseerde onlangs een debat over wat “de paradox van de 21e eeuw” wordt genoemd: Bedrijven schreeuwen om innovatie maar tegelijkertijd drukken ze de creativiteit de kop in. Aanleiding was de verschijning van het boek ‘Oh, wat zijn we creatief!’ van FD-redactrice Marleen Janssen Groesbeek en senior consultant Peter ten Hoopen (THT). Het boek beschrijft de resultaten van een groot onderzoek naar de factoren die creativiteit in het bedrijfsleven bevorderen of remmen.
Een tijdje geleden stuurde Johannes Veerenhuis-Lens mij een exemplaar van zijn boek “Met sprongen vooruit. Brainsteps: de creatieve stilte voor de storm.” Johannes is brainstormcoach en geeft in zijn boek een inkijkje in zijn praktijktheorie rondom creativiteit en brainstormen. In mijn ogen zitten er twee centrale boodschappen in het boek. Één: creativiteit kan niet zonder een gedegen mentale warming-up. En twee: je hebt meer aan een brainstormcoach dan aan een facilitator.
U bent van ons gewend dat wij u wekelijks op de hoogte houden van wat er speelt in innovatieland Nederland. Dat is in de maand juli niet gelukt door de traditionele zomerdrukte in het werk en de aanluitende vakantieperiode. Onder het motto ‘met een opgeruimd gevoel de vakantie in’ geven wij daarom in een zomerspecial in twee delen een greep uit het nieuws over management, slimmer werken en sociale innovatie.
Met in deel 2: een nieuw innovatieboek, ongelukkige werknemers innovatiever dan de blije collega, de manieren waarop adviesbureaus hun personeel creatief houden, ideeën voor een tweede Afsluitdijk, de consument als prosumer van productontwerpen en de nominaties voor de Wijffels innovatieprijs.
